Jak mierzyć ketony? Trzy sposoby pomiaru ketonów, w tym jeden pewniak!
Skąd mam wiedzieć czy wytwarzam ketony? Czy jestem już w ketozie?… Te pytania zadaje sobie każdy, kto zaczyna swoją przygodę z ketogeniką. Istnieją wprawdzie objawy ze strony organizmu, które pozwalają się domyślać, takie jak np. „acetonowy” oddech, zwiększona koncentracja czy osłabienie mięśni, ale są one subiektywne dla każdej osoby i potrzeba trochę wprawy, by nauczyć się je rozpoznawać u siebie.
My domyślać się nie chcemy, dlatego podajemy obiektywne sposoby pomiaru ketonów. By zrozumieć, jak działają, warto poznać również rodzaje ketonów, które wytwarzają nasze organizmy.
Acetylooctan ‒ pomiar z moczu
Teraz będzie trochę nauki, ale tylko przez chwilę 😉 Acetylooctan, czyli kwas acetylooctowy, powstaje bezpośrednio z rozbicia kwasów tłuszczowych o długich i średnich łańcuchach. Organizm wykorzystuje go do wytworzenia dwóch innych rodzajów ketonów: kwasu 3-hydroksymasłowego lub acetonu (o nich będzie poniżej). Jeśli acetylooctan nie zostanie wykorzystany natychmiast, wydalisz go wraz z moczem.
Obecność acetylooctanu można więc wykazać za pomocą pasków do pomiaru ketonów w moczu (dostępnych w każdej aptece). Pomiar wykonuje się rano, gdy stężenie ketonów jest największe. Paski są tanie i łatwe w użyciu, mają jednak zasadniczą wadę: mierzą ketony wydalone, których organizm nie wykorzystał, a nic nie mówią o tych, które działają w naszych ciałach.
Paski świetnie sprawdzą się więc na początku, kiedy wchodzisz w ketozę i chcesz wiedzieć, czy w ogóle zaczynasz już produkować ketony. Początkowo, gdy dopiero wchodzisz w ketozę, wyniki pomiarów mogą być bardzo wysokie. Z czasem jednak, gdy organizm nauczy się ketony wykorzystywać, paski nie wykażą nic lub bardzo niskie wartości. Dzieje się tak, ponieważ większość acetylooctanu będzie przerabiana na kwas 3-hydroksymasłowy i zużywana jako źródło energii. Organizm osiąga stan keto adaptacji, w którym ketony stają się podstawowym i preferowanym źródłem energii.
Kwas 3-hydroksymasłowy ‒ pomiar z krwi
Ten rodzaj ketonów jest szczególnie ważny. Ma zdolność przemieszczania się wraz z krwią, dzięki czemu dociera do tych tkanek, do których inne ketony nie mają dostępu. Gdy kwas 3-hydroksymasłowy trafia do mitochondrium komórki, przekształca się w ATP (adenozyno-5’-trifosforan), wykorzystywany przez komórki jako źródło energii.
Poziom kwasu 3-hydroksymasłowego zmierzysz z krwi ‒ za pomocą ketometru lub glokometru z funkcją pomiaru ketonów. Pomiarów najlepiej dokonywać trzy razy dziennie, aby móc obserwować, jak poziom ketonów zmienia się w ciągu całego dnia:
- rano, nie później niż dwie godziny po obudzeniu się, na pusty żołądek, przed ćwiczeniami;
- dwie godziny po ćwiczeniach;
- dwie godziny po ostatnim posiłku (jeśli nie chcesz mierzyć ketonów trzy razy dziennie, wykonaj przynajmniej ten pomiar).
Wyniki, które otrzymasz, są najbardziej miarodajną informacją o ketozie, jaką możesz uzyskać. Jeśli poziom ketonów we krwi przewyższa 0,5 mmol/l ‒ gratulacje, na pewno jesteś w ketozie! Jeśli jednak wynik przekracza 3 mmol/l, a nie jesteś celowo na okresowym keto poście, tylko na regularnej diecie ketogenicznej, masz ważny sygnał, że musisz zweryfikować swój sposób odżywiania ‒ ciało wchodzi w stan tzw. głodowej ketozy, co w dłuższej perspektywie nie jest dla niego bezpieczne.
Aceton ‒ pomiar z wydychanego powietrza
Podobnie jak acetylooctan, którego jest pochodną, niewykorzystany aceton zostaje szybko wydalony z organizmu, tym razem w wydychanym powietrzu. Dlatego właśnie jego stężenie pokazują urządzenia do pomiaru ketonów z oddechu. Tutaj znów mierzymy nie ilość ketonów w organizmie, ale ich wydalaną nadwyżkę. Funkcja takich pomiarów może być więc jedynie pomocnicza.
Urządzenia do pomiaru ketonów z oddechu są droższe niż paski, mają jednak kilka zalet. Po pierwsze, są jeszcze szybsze i łatwiejsze w użyciu, po drugie pokazują dokładniejszy wynik (w wypadku pasków będzie to jedynie zakres od-do), po trzecie wiele z nich ma możliwość zapamiętania ostatnich pomiarów, a także połączenia z aplikacją, dzięki której łatwo porównywać wyniki w dłuższym okresie czasu. Minusem jest stosunkowo wysoka cena oraz to, że trzeba nauczyć się dmuchać za każdym razem w ten sam sposób: tak samo długo i z podobną intensywnością.
Pomiary glukozy na diecie ketogenicznej ‒ po co?
Dieta ketogeniczna obniża poziom glukozy we krwi. To logiczne, w końcu dostarczamy sobie zdecydowanie mniej węglowodanów. W ketozie optymalny poziom glukozy wynosi 3‒3,5 mmol/l.
Osoby pozostające na diecie ketogenicznej, które chcą dobrze poznać reakcje swojego organizmu na to, co jedzą i jak ćwiczą, dokonują również regularnych pomiarów glukozy za pomocą glukometru. Pomiary takie robi się w tych samych momentach dnia i w taki sam sposób, co pomiary kwasu 3-hydroksymasłowego we krwi.
Uwaga: mimo że na paskach do pomiaru ketonów z moczu również są okienka wskazujące na poziom glukozy, nie powinny one wykazywać obecności tej substancji. Jeśli wydalasz glukozę w moczu, koniecznie skonsultuj się z lekarzem, bowiem istnieje duże prawdopodobieństwo, że cierpisz na cukrzycę. Zdrowy organizm zamienia całą glukozę na energię lub „odkłada” jej nadmiar w postaci glikogenu oraz tkanki tłuszczowej. Wydalanie glukozy z moczem świadczy o tym, że ciało nie radzi sobie z jej metabolizowaniem.
Jak mierzyć ketony? Podsumowanie
Jeśli wchodzisz w ketozę z KETO LUV, na początek wystarczą Ci paski do mierzenia ketonów z moczu lub urządzenie do pomiaru ketonów z oddechu. Pokażą Ci, czy kuracja działa i czy ciało zaczęło wytwarzać ketony.
Jeśli jednak planujesz związać się z ketogeniką na dłużej i przejść po kuracji na dietę ketogeniczną, polecamy ketometr lub glukometr. Gdy Twój organizm zaadaptuje się do używania ketonów jako głównego źródła energii, będzie to sposób, na którym możesz najbardziej polegać.
